صدای میراث: ۱۵۳۰ شیء تاریخی در شهرستان نائین استان اصفهان سه روز قبل توسط یگان حفاظت میراث‌فرهنگی این استان کشف شد. اما ماجرای این کشف چه بود و جزئیات این عملیات چگونه توانست از خروج یک محموله بزرگ اشیای تاریخی از کشور جلوگیری کند؟
صدای میراث برای نخستین بار جزئیات آثار مکشوفه را متشر می‌کند. کشفی که موجب شد یگان حفاظت استان اصفهان در رقابت بر سر عملیات کشف آثار تاریخی یگان حفاظت میراث فرهنگی استان تهران را پشت سر بگذارد. تهران همیشه بارانداز آثار تاریخی کشور بوده و اشیای تاریخی که توسط حفاران غیرمجاز و قاچاقچیان اشیای تاریخی در سراسر کشور از خاک بیرون آورده می‌شوند با هزاران ترفند راهی تهران می‌شوند تا در بارانداز آثار تاریخی به فروش برسند. حالا اما استان اصفهان با کشف اخیر گوی سبقت را از تهران هم ربوده است.
ماجرای کشف محموله بزرگ آثار تاریخی استان اصفهان از کلاهبرداری ۸ میلیارد تومانی یک قاچاقچی اشیای تاریخی در استان لرستان و فروش اشیای جعلی به یک شهروند نائینی در استا اصفهان آغاز شد. دو سال پس از کلاهبرداری، شهروند نائینی تصمیم به شکایت از کلاهبردار گرفت. اما قاچاقچی اشیای تاریخی در استان لرستان با فریب دوباره شهروند نائینی مقداری مواد مخدر و یک دستگاه فلزیاب را با اطلاعات غلط از یک محوطه جعلی در خانه شهروند نائینی گذاشت و همین تله فرد شاکی را ۶ ماه راهی زندان کرد. قاچاقچی اشیای تاریخی در استان لرستان اما تصور می کرد با گرفتار شدن فرد شاکی می‌تواند بار و بندیل سفر را ببندد و از چنگ قوانین مرتبط با حفاظت از آثار تاریخی بگریزد.
به گزارش صدای میراث، ماموران یگان حفاظت میراث فرهنگی کشور متوجه شدند که فرد فریب خورده قربانی یک سودجویی در پوشش اشیای تاریخی است. به همین دلیل به قربانی گفتند تمام حقیقت را به وزارت میراث فرهنگی در ماجرای پرونده خود منتقل کند. ماموران این یگان مشروط بر حقیقت فرد قربانی را از بند رهانیدند. در گوشی تلفن قربانی اما یک تصویر بود که ماموران را راهی یکی از مهمترین عملیات‌های کشف اشیای تاریخی کرد.
جزئیات منتشر شده بر یک اسکناس ۱۰ هزار تومانی در دامان یک مجسمه سلوکی که تصویر آن در گوشی قربانی بود توانست به کشف ۱۵۳۰ شیء تاریخی از دوره هخامشی تا عصر ایلخانی منجر شود. یگان حفاظت میراث‌فرهنگی این تصویر را در گوشی تلفن شهروند نائینی کشف کرد و پرونده یک کشف بزرگ باز شد.
یگان حفاظت میراث فرهنگی استان اصفهان براساس همان تصویر توانست شیء سلوکی را ردیابی کند و حتی قاچاقچیان اشیای تاریخی را پای یک معامله صوری با نماینده یک خریدار خارجی بنشاند. قاچاقچیان دو مجموعه از اشیای تاریخی را در خانه‌ای در شهرستان نائین نگهداری می‌کردند. سفره اول شامل ۳۵۰ شی تاریخی بود. آثاری از دوره هخامنشی تا سلجوقی، اما براساس جزئیاتی که در اختیار سایت صدای میراث قرار گرفته است، محموله بزرگتر که تعداد آثار به دست آمده از قاچاقچیان اشیای تاریخی را به ۱۵۳۰ شیء رساند، در اتاق کناری همان خانه نگهداری می‌شد. آثاری که بیش از ۹۰۰ شیء آن فقط سکه‌های ساسانی بودند.
سفره خرید و فروش اشیاء که پهن شد و آثاری که یک به یک در این سفره قرار داده شد، لوکیشن معامله صوری به جای خریدار خارجی در اختیار ماموران یگان حفاظت میراث فرهنگی استان اصفهان بود. چانه زنی بر سر قیمت آغاز شده بود و همان زمان یگان حفاظت میراث فرهنگی در کلانتری نزدیک محل در حال دریافت مجوز ورود به منزل بود. قاچاقچی‌ها براساس آنچه حاضرین در مهمترین عملیات کشف آثار تاریخی سال به صدای میراث گفته‌اند، با ۲۷ میلیارد تومان آغاز کردند. اما چانه‌زنی مامور یگان حفاظت میراث فرهنگی آن‌ها را به ۸ میلیارد تومان یعنی یک میلیارد تومان بیشتر از قیمتی که یک خریدار خارجی ساکن یکی از کشورهای حاشیه خلیج‌فارس پیشتر به آن‌ها پیشنهاد داده بود قانع کرد. ۸ میلیارد تومان نقد!
معامله که به نتیجه رسید ماموران یگان حفاظت میراث فرهنگی استان اصفهان وارد خانه قاچاقچی‌ها شده بودند. ۴ مرد میانسال ۴۰ تا ۵۰ ساله فریب یک عملیات صوری را خوردند و حالا دستبند به دست روانه زندان می‌شدند. اما مجموعه کشف شده شامل چه اشیایی است که یک معامله ۲۷ میلیارد تومانی را با اختلاف قیمت یک میلیارد تومان نسبت به خریدار قبلی به ۸ میلیارد تومان رساند؟
فهرست اشیایی که در این معامله صوری توسط یگان حفاظت میراث فرهنگی استان اصفهان کشف شده است برای انتشار در اختیار صدای میراث قرار گرفته است.
۶ عدد قازان (ظروف بزرگ) ایلخانی، سه عدد هاونگ دسته‌دار دوره ایلخانی، یک میل آیینی فلزی متعلق به دوره هخامنشی، یک عدد مجسمه اسب که به نظر می‌رسد جعلی است، ۷ عدد کاسه برنزی متعلق به دوره هخامنشی، ۴ عدد تگ منقاردار هخامنشی، یک عدد ملاقه اشکانی از جنس برنز، دو خنجر فولادی دسته برنز کتعلق به دوره هخامنشی، یک کمربند برنز اشکانی، یک مجسمه فیل پیه‌سوز جعلی، یک عودسوز هندی جعلی، یک جام پایه‌دار بزرگ متعلق به دوره هخامنشی، شمعدان سه تکه دوره غزنوی، مجسمه مرمرین زن سلوکی، چهار مجسمه آیینی ۸ تکه برنز با پایه متعلق به ۲۷۰۰ سال قبل، ۴ گرز متعلق به ۷۰۰ قبل از میلاد، ۱۰۳ سکه الیمایی با قدمت ۲ هزار سال، یک قاشق مفرغ دوره ساسانی،۱۲ + ۹۸۷ سکه ساسانی که ۱۲ سکه از جیب فروشنده اشیای تاریخی بعد از دستگیری خارج شد. ۵ عدد پیه‌سوز متعلق به دوره ایلخانی، ۵ دستبند ایلخانی، تعداد زیادی مهره‌های تزئینی متعلق به دوره های مختلف باستانی، ۴ خنجر اشکانی، ۲ پایه مجسمه‌های آیینی متعلق به دوره ۷۰۰ قبل از میلاد، یک تنگ آبخوری سه تکه ساسانی همراه با درب و لوله، بشقاب مفرغ متعلق به دوره اشکانی، یک عطردان یا سرمه‌دان اشکانی، درب عود سوز متعلق به دوره ایلخانی، دسته عصا با نقش عقاب از جنس برنز و متعلق به دوره هخامنشی، یک عدد شانه برنزی البته بدون دنده و متعلق به دوره اشکانی، مجسمه بز مفرغ متعلق به ۷۰۰ قبل از میلاد با ارتفاع سه سانتیمتر، مجسمه هرکول ۱۰ سانتیمتری متعلق به دوره سلوکی، مجسمه سلوکی یک 
زن، همان که قرار گرفتن اسکناس ۱۰ هزار تومانی در دامان او این کشف مهم را رقم زد، یک جفت قاشق و چنگال بسیار نفیس متعلق به دوره ساسانی، یک آویز گردن متعلق به دوره ساسانی، یک دسته ظرف ساسانی، ۴ تکه مفرغ شکسته مربوط به دوره‌های مختلف!
اما این اشیاء از کجا بیرون آمده‌اند و چگونه به دست قاچاقچیان اشیای تاریخی رسیده‌اند؟ کارشاسان یگان حفاظت میراث فرهنگی استان اصفهان به صدای میراث گفته‌اند که بیشتر این اشیاء از حفاری‌های غیرمجاز در قبرها و محوطه های باستانی بیضاء در شهرستان کامفیروز استان فارس و قبرها و محوطه‌های باستانی استان لرستان بیرون آمده‌اند و برای فروش به استان اصفهان و شهرستان نایین منتقل شده اند. آن‌ها به صدی میراث گفته‌اند بیشترین اشیای موجود در این محموله از جنس فلز هستند و این مضوع بیانگر آن است که حفارات غیرمجاز با استفاده از دستگاه‌های فلزیاب اقدام به غارت محوطه های تاریخی کرده اند.
به گفته آن‌ها فروش دستگاه‌های فلزیاب در سال‌های اخیر به شدت افزایش یافته و صفحات فروش این دستگاه‌های در فضای مجازی مثل قارچ رشد کرده‌اند.
کارشناسان یگان حفاظت میراث فرهنگی با انتقاد از برخورد نکردن دستگاه‌های متولی با فروشندگان دستگاه‌های فلزیاب به صدای میراث گفته‌اند، حجم آثار کشف شده در استان اصفهان به خوبی بیانگر آن است که بخش زیادی از این آثار با دستگاه فلزیاب خارج شده‌اند.
