چالش ماندن یا نماندن درشکه‌های اسبی در اصفهان/جعفری زند: درشکه‌ اسبی در نقش جهان نه در دوره صفویه وجود داشت نه در عصر قاجار

بحث‌های فراوان در خصوص ماندن و نماندن درشکه‌های اسبی در میدان نقش جهان اصفهان و دیگر مراکز تاریخی این شهر در هفته‌های گذشته در گرفته است. حامیان حقوق حیوانات معتقدند با توجه به ساعات کار بسیار، فعالیت در گرمترین و سردترین ساعات روز و اساسا با توجه به غیرضروری بودن استفاده از اسب برای کشیدن درشکه‌ها، این کار بر خلاف حقوق حیوانات و حیوان آزاری است.

صدای میراث، نظر دکتر علیرضا جعفری زند، دکترای باستان‌شناسی را درخصوص ماندگاری یا حذف درشکه‌های اسبی از میدان نقش جهان جویا شده است. جعفری زند، باستان‌شناس و نویسنده کتاب «اصفهان پیش از اسلام» به صدای میراث گفت: در هیچ دوران تاریخی در میدان نقش جهان، اسب با درشکه به این شکل وجود نداشته است. نه در دوران صفوی و نه حتی دوره قاجار! بنابراین این کار اصالت تاریخی ندارد و من درآوردی است و از نظر زیبایی‌شناسی هم وصله‌ای ناجور برای میدان است.

او گفت: اگر چوگان در میدان نقش جهان بازی می شد به هویت میدان نزدیک بود. ضمن اینکه همان بازی چوگان هم با این شرایط و شکنجه حیوانات همراه نبوده است.

نویسنده کتاب اصفهان پیش از اسلام ادامه داد: در ایتالیا میدان باستانی ارابه‌رانی را احیاء نکردند، زیرا متولیان فرهنگی کشور متوجه شدند که این حیوان آزاری باعث زیر سوال رفتن فرهنگ گذشته آن‌ها و آبروریزی می‌شود. حتی در اسپانیا نیز شاهد هستیم که با گاوبازی مخالفت‌های شدید می‌شود و کمپین‌های بزرگی برای تحریم این مساله است و با اینکه درآمد و گردشگر زیادی نصیب این کشور می‌کند، احتمال دارد در سال‌های آینده بطور کلی گاوبازی در اسپانیا متوقف شود.

به گفته این باستان شناس، شرایط دنیا عوض شده و بی‌احترامی به حقوق حیوانات در نظر گردشگران خارجی یک نکته منفی حساب می‌شود.

این عضو هیات علمی دانشگاه گفت: نمی‌توانیم هر کاری را به اسم احیای سنت یا فرهنگ گذشته انجام دهیم، برخی از رسوم منحط گذشته باید کنار گذاشته شود. حتی در قدیم و در زمان مسابقات چوگان چنین شرایطی نبود که اسب‌ها از اول صبح تا آخر شب در سرما و گرما بدوند و در واقع شکنجه شوند.

وی افزود: در مسابقات چوگان، اسب‌ها چند ساعتی مسابقه می‌دادند و پس از آن بهترین شرایط در اختیارشان بود.

کاوشگر تپه اشرف اصفهانT درخصوص برخی اظهارنظرها که می‌گویند خوب است برای اسب‌ها سایه‌بان نصب شود گفت: چرا باید برای یک اشتباه، اشتباه دیگری انجام دهیم؟ اولا که ما اجازه ایجاد سازه در محوطه میدان را نداریم و ثانیا هر سازه جدید با فضای میدان سازگار نیست و بنابراین بهترین کار حذف اسب‌های درشکه از میدان نقش‌جهان است.

دکتر جعفری زند در پایان گفت: میدان نقش جهان علاوه بر اسب‌ها چند ایراد دیگر دارد که آنرا از هویت و کارکرد اصلی خود دور کرده است. از جمله حوض وسط میدان که عملا میدان چوگان را از بین برده و دروازه‌های چوگان محو شده است. مساله دیگر پوشش گیاهی میدان است که هیچ سنخیتی با گیاهان دوران صفوی ندارد.