صدای میراث: هخامنشی ها تنها دو سرستون با الهام گرفتن از یک پرنده اسطوره ای ساختند اما هیچگاه از آن در سرستون ها استفاده نکردند و باستان شناس ها می گویند تنها دو سرستون گریفین با نقش پرنده اسطوره ای در تخت جمشید یافت شد که هخامنشی ها آن ها را بلااستفاده رها کردند و هیچگاه از سرستون های تخت جمشید را به آن ها تزیین نکردند.
در چند روز گذشته تصویر ثبت شده از پرنده هما، این گونه اسطوره ای ایران در حیات وحش در ارتفاعات طالقان چنان خبرساز شد. این پرنده حالا به سرستون های تخت جمشید مرتبط شده است. تنها دو گریفین در کاوش های دهه ۴۰ تخت جمشید توسط دکتر سامی کشف شد که الهام گرفته شده از یک پرنده باستانی است. پرنده ای که از آن تعبیر به هما شده است و برخی نیز آنرا نشان عقاب خوانده اند. اما حالا نکته جالبتر آن است که با گذشت ۶۰ سال از بیرون آمدن گریفین های با نشان پرنده شکاری در تخت جمشید، هنوز هیچیک از باستان شناس‌ها نمی دانند گریفین های ساخته شده توسط هخامنشیان، آیا همان هما، پرنده اسطوره ای ایران است یا یک پرنده شکاری غیر از عقاب است؟
گریفین های تخت جمشید عقاب نیستند
آیا گریفین های یافت شده در تخت جمشید همان هما، پرنده اسطوره ای قدرت و کامروایی و خوشبختی است که در ادبیات و اسطوره های ایرانی همواره از آن یاد شده است و از فردوسی تا مولانا و حافظ و سعدی اشعار خود را به نام آن مزین کرده اند؟ باستان شناس ها اما حالا در گفت‌وگو با صدای میراث از گریفین های تخت جمشید که مزین به پرنده ای اسطوره ای است سخن گفته اند.
کامیار عبدی، باستان شناس دوره هخامنشی که فعالیت باستان شناسی زیادی در تخت جمشید داشته است، در پاسخ به این سوال صدای میراث که آیا گریفین های تخت جمشید همان پرنده هما هستند که انتشار تصاویر آن در چند روز گذشته خبرساز شده یا الهام گرفته شده از عقاب هستند؟ گفت: هخامنشی ها دو سرستون مدلینگ درست کردند که هیچگاه از آن ها استفاده نشده است و در گوشه ای دفن شده است.
او گفت: تا امروز نمی دانیم دلیل این که آن ها از این دو سرستون استفاده نکرده اند چیست؟ اما آن ها از سرستون های شیر و گاو و انسان بصورت متعدد در این محوطه باستانی استفاده کرده اند. اما نمی دانیم چرا این دو سرستون بلااستفاده در گوشه ای مانده و دفن شده است.
کامیار عبدی اعلام کرد: تنها دو سرستون در تخت جمشید با نشان این پرنده شکاری هستند که عقاب نیستند. چون منقار عقاب درازتر است و منقار استفاده شده در گریفین های تخت جمشید کوتاه تر است. بنابراین به طور حتم گریفین های مزین به نشان پرنده در تخت جمشید عقاب نیستند اما هخامنشی ها از پرنده ای شکاری که نمی توانیم بگوییم هما است برای ساخت سرستون های بلااستفاده تخت جمشید در دوران داریوش الهام گرفته اند.
عبدی افزود: نمی دانیم این سرستون ها نشان هما هستند یا نه؟ اما تنها چیزی که در مورد دو گریفین پرنده تخت جمشید می دانیم این است که هخامنشی ها هرگز از آن ها در تخت جمشید استفاده نکردند و آن ها را مثل خیلی چیزهای دیگر که بالای دروازه ملل رها کردند، بدون استفاده دفن کردند. دلیل این کار هم مشخص نیست.
کامیار عبدی پاسخ به این سوال را که آیا گریفین های تخت جمشید همان هما، پرنده اسطو.ره ای ایران هستند را به پرنده شناس ها و اسطوره شناس ها واگذار کرد و گفت، باستان شناس ها نمی‌توانند در مورد این گونه سخن بگویند چون در تخصص شان نیست.
معمای هما در گریفین های تخت جمشید
کوروش محمدخانی دیگر باستان شناس دوره هخامنشی نیز در پاسخ به سوال صدای میراث که آیا گریفین های تخت جمشید همان هما پرنده سعادت در باور ایرانیان است؟ می گوید: گریفین های تخت جمشید را دکتر سامی در دهه ۴۰ از کاوش باستان شناسی در خیابان سپاهیان تخت جمشید پیدا کرد روی ساق ستون ها گذاشت. نمی دانیم گریفین ها متعلق به کدام بنای تخت جمشید هستند و در کجا استفاده می شده است.
او با اعلام این که هنوز نمی دانیم این گریفین ها متعلق به عقاب است یا هما، پرنده اسطوره ای ایران. تا جایی که می دانم هیچ باستان شناس دوره هخامنشی هم بر گریفین های پرندگان شکاری تخت جمشید کار نکرده است.
