صدای میراث: نجات جیرفت به منجی شهر سوخته واگذار شد و کاوش های باستانی جیرفت پس از حدود دو دهه وقفه به دکتر سیدمنصور سیدسجادی، سرپرست هیات کاوش‌های باستان شناختی شهر سوخته واگذار شد تا او کارهای نیمه تمام دکتر یوسف مجیدزاده در این کهن‌ترین محوطه تاریخی بین‌النهرین را به پایان برساند.
دکتر سید منصور سید سجادی حدود ۵۰ سال است که کاوش های باستان شناسی در شهر سوخته را با یاری باستان شناسان ایتالیایی هدایت می کند و حالا در محوطه باستانی جیرفت مستقر شده است تا دو تپه باستانی کنار صندل شمالی و جنوبی را ساماندهی و کارهای نیمه تمام را به اتمام برساند.
کارشناسان میراث فرهنگی معتقدند، حضور سیدسجادی در محوطه باستانی جیرفت نویدبخش خبرهای خوب آینده از این محوطه باستانی خواهد بود. چون تمدن جیرفت کخهن ترین تمدن ایران و بین النهرین است که یافته های باستان شناسی در آن کمک بسیاری به روشن شدن وضعیت بین النهرین و فلات ایران در هفت هزار سال قبل می‌کند.
تخریب و غارت محوطه باستانی کنار صندل
سید منصور سید سجادی، در گفت‌وگوی اختصاصی با صدای میراث در مورد ارزش های باستانی محوطه کنار صندل جیرفت گفت: در جیرفت دو محوطه بزرگ و عظیم کنار صندل شمالی و جنوبی وجود دارد که سال ۱۳۷۹ بر اثر طغیان رودخانه هریرود و سیل عظیمی که حادث شد، بسیاری از قبرستان ها و بخش‌هایی از تپه‌های باستانی دشت جیرفت صدمات فراوانی دید و تخریب شد و اشیای بسیار نفیسی در این منطقه به دلیل سیل روی زمین آمد که این اشیاء توسط برخی افراد ناآگاه جمع آوری و متاسفانه مقداری از آن‌ها توسط دلال‌های آثار عتیقه راهی خارج از کشور شدند و در بازارهای شیخ نشین‌های خلیج فارس، اروپا و آمریکا به فروش رسیدند. البته نیروهای انتظامی موفق شدند، بعد از حدود یکسال جلوی غارت این آثار را بگیرند و گنجینه بسیار عظیمی به دست آمد که مقدار زیادی از آثار این گنجینه هم که غیرقانونی از کشور خارج شده بود، با تلاش وکلای ایرانی وزارت خارجه و تلاش‌های استاد یوسف مجیدزاده در دادگاه‌های اروپایی ثابت شد که متعلق به ایران است و بخشی از این آثار از خارج از کشور به ایران بازگشت که موفقیت بزرگی بود.
سرپرست کاوش های باستان شناختی شهر سوخته سیستان و کنار صندل جیرفت، با اعلام آغاز کاوش های باستان شناسی در محوطه های باستانی جیرفت و کنار صندل توسط دکتر یوسف مجیدزاده، به صدای میراث گفت: 
استاد مجید زاده در شش فصل کاوش باستان شناسی که از سال ۸۰ تا ۸۶ تداوم یافت موجب شد، این محوطه بسیار مهم باستانی ایران در سراسر دنیا شناخته شود و کتب و مقالات زیادی در ایران و بیشتر از ایران در خارج از کشور منتشر و در مجلات معتبر اروپایی و آمریکایی نتایج کاوش‌ها انتشار یابد.
سیدسجادی گفت: متاسفانه در سال ۱۳۸۶ و در نیمه زمانی که دکتر مجیدزاده و همکارانشان در محوطه باستانی جیرفت حفاری می‌کردند، کاوش ها به دلایل خاص از طرف رییس وقت پژوهشکده باستان شناسی پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری متوقف و تعطیل شد. بدین ترتیب از آن سال تاکنون که ۱۶ سال می‌گذرد، کاوش‌های محوطه باستانی جیرفت متوقف شده بود و صدمات بسیار زیادی به این محوطه باستانی وارد شده است.
سیدسجادی که از درون محوطه باستانی کنارصندل جیرفت و در کمپ باستان شناختی این محوطه با صدای میراث گفت‌وگو می کرد اعلام کرد: در تمام این مدت، محل هایی که حفاری و کاوش شده بود، مرمت و تعمیر نشده و گذشت زمان و باد و باران و تغییرات آب و هوایی به بناهایی که مکتوب و حفاری شده بود صدمات زیادی زده است.
او با تقدیر از مدیرکل میراث فرهنگی استان کرمان که تلاش زیادی برای از سرگیری کاوش های باستان شناختی در محوطه باستانی جیرفت کرده است افزود: باید محوطه باستانی کنارصندل در ادامه کارهای دکتر مجید زاده، مورد کاوش و پژوهش قرار می‌گرفت و به همین دلیل مجوز از سرگیری کاوش و پژوهش در این محوطه باستانی مهم از تاریخ ۲۷ آذرماه و به مدت ۴۵ روز به بنده و همکاران باستان شناس و رشته های مورد نیاز داده شد و اکنون ۴ روز است که تیم باستان شناسی در کنارصندل مستقر شده و کار در محوطه باستانی کنارصندل آغاز شده است.
از ساماندهی تا حفاری در کاوش های جدید جیرفت
سیدمنصور سیدسجادی، درباره اولویت‌های کاوش باستانی شناسی در کنارصندل جیرفت گفت: فعالیت ما چند قسمت مجزا دارد. در بخش نخست که بسیار مهم است، ساماندهی تپه‌های کنار صندل در دستور کار قرار گرفته است. چون صدمات فراوانی به این محوطه باستانی وارد شده و باید در ابتدای کار، حفاظت اولیه در این محوطه باستانی آغاز شود. همزمان محوطه را آماده پژوهش و کاوش گسترده خواهیم کرد. اما پیش از این اقدام لازم است کنار صندل شمالی و جنوبی از وضعیت اسفناک فعلی خارج شود تا همکاران بتوانند در قسمت های مختلف دو تپه کار را شروع کنند. بنابراین ۷۰ درصد تلاش ما در این تپه ها معطوف به ساماندهی محوطه است.
سجادی افزود: در مرحله بعد، ساماندهی حجم زیاد مواد فرهنگی است که از کاوش های قبل برجای مانده انجام می شود و تعدادی هم گمانه های آزمایشی در نقاط مختلف هر دو تپه حفر خواهیم کرد.
سرپرست کاوش های باستان شناختی کنار صندل جیرفت ادامه داد: در تپه شمالی کنار صندل گمانه‌های عمیق برای شناسایی لایه‌های مادی و فرهنگی موجود در این تپه حفر خواهیم کرد تا به آثار فرهنگی و مادی دست یابیم. غیر از این موارد، دو یا سه گمانه آزمایشی کوچک دیگر در بخش‌هایی از دو تپه شمالی و جنوبی کنارصندل برای یافتن محدوده‌های این محوطه باستانی حفر خواهد شد.
سید سجادی درخصوص تلاش های دکتر یوسف مجیدزاده در محوطه باستانی کنارصندل جیرفت که منجر به یک انفجار تاریخی در حوزه باستان شناسی شد، افزود: یکی از مهمترین ارزش‌های دو تپه کنار صندل این است که شرق ایران در دنیای باستان شناسی شناخته شده نبود کاوش های انجام شده در این منطقه و شهر سوخته باعث شد که توجه باستان شناسان ایرانی و غیرایرانی به تمدن جیرفت جلب شود. مساله مهمتر در مورد تپه های کنار صندل آن است که در این منطقه تمدنی کامل که رقیب سرسخت سومر است کشف شد. چون باستان شناسان غربی همیشه تاکید داشتند سومری ها پایه گذار تمدن بین‌النهرین بودند. ولی کاوش‌های کنار صندل نشان داد که بسیاری از موضوعاتی که به سومری‌ها نسبت داده شده، در این نقطه از ایران است. برخی اساطیر نظیر رام کننده جانوران و ارباب حیوانات و … که در نوشته ها و مکتوبات سومری یافت شده اند، ریشه‌شان در کنار صندل جیرفت است. ضمن آن که هزاران شیء نفیس ساخته شده از سنگ صابون که در موزه ها و نقاط دیگر یافت شده است، از کنارصندل به جزایر و سواحل جنوب خلیج فارس، شمال عربستان و بین النهرین صادر می‌شد و کارگاه های ساخت این اشیاء کاملا مشهود است و در حفاری ها یافت شده است. نام کنارصندل حتی در نوشته های سومری نیز آمده است که نشان می دهد رقیبی همطراز برای تمدن سومر بوده است.
بایگانی مهمی که تاریخ بین النهرین را تکمیل می کند
سرپرست کاوش های باستان شناختی شهر سوخته و کنارصندل جیرفت با اشاره به خطوط یافت شده در کاوش های باستان شناختی کنار صندل و محوطه های باستانی جیرفت افزود: الواح و نوشته‌هایی در کنار صندل یافت شده است که هیچ کجای دیگر نمونه آن وجود نداشته و خطوط آن ها نیز هندسی است. نوشته‌هایی با اشکال هندسی مربع، دایره، بیضی، مثلث و خطوط راست و مایل وجود دارند که فعلا کشف رمز نشده اند. چون مشکل هستند و به همین دلیل امیدواریم در کاوش‌های جدید، نوشته‌های دو زبانه‌ای یافت شود که خطوط هندسی کنارصندل رمزگشای شوند.
سیدسجادی با تاکید بر این که محوطه باستانی کنارصندل در جیرفت یک مرکز تمدنی و نه یک یک شهر بزرگ و زیبا بوده اعلام کرد: اوج شکوفای این منطقه در ۴۶۰۰ سال قبل از میلاد مسیح بود و آثار به دست آمده از آن متعلق به اواخر هزاره چهارم قبل از میلاد تا ۱۲۰۰ قبل از میلاد است که نشان دهنده شکوفایی تمدن جیرفت است.
سرپرست کاوش‌های باستان شناختی کنار صندل جیرفت در پاسخ به این سوال صدای میراث که در این فصل کاوش در نهایت به دنبال چه یافته هایی هستید؟ گفت: محوطه باستانی کنارصندل ششصد هکتار وسعت دارد که در کمتر از نیم درصد این محوطه کار باستان‌شناسی انجام شده است. آنچه ما دنبالش می گردیم، پیدا کردن بایگانی نوشته‌های این شهر باستانی است و این موضوع اولویت اصلی کار باستان شناسان است. چون اگر به بایگانی کتیبه‌ها و نوشته‌ها برسیم، مسایل بسیار زیادی در مورد این شهر و تمدن بین‌النهرین و فلات ایران روشن می‌شود.
سیدسجادی بار دیگر با تاکید بر اهمیت باستان شنختی محوطه باستانی جیرفت گفت: تمدن جیرفت قدیمی‌ترین تمدن در ایران است و حتی از نظر هنری سبکی شناخته شده به عنوان سبک جیرفت وجود داشته است. جیرفت همزمان با تمدن‌های بین النهرین از سومری‌ها گرفته تا بابلی ها و… وجود داشته و البته همزمانی هایی نیز با تمدن ایلامیان در ایران دارد و اهمیت باستان شناختی آن بسیار زیاد است.
