صدای میراث: ۵۰۰ کلیسا در ایران وجود دارد که از این میان ۴۴ کلیسای تاریخی به ثبت ملی رسیده و ۴ کلیسا نیز در فهرست میراث جهانی یونسکو به ثبت رسیده‌اند. صدای میراث اکنون و در آستانه آغاز سال نو میلادی، نگاهی به ۴ کلیسای ثبت جهانی شده ایران انداخته است که بیشتر آن‌ها در استان آذربایجان غربی در شهرهای ماکو و چالدران قرار دارند.
کلیسای قره‌کلیسا (تادئوس مقدس)
کلیسای تادئوس مقدس یا قره کلیسا در شهرستان چالدران و روستایی به همین نام قرار دارد. قره‌کلیسا از مهم‌ترین کلیساهای مسیحیان جهان است که سالانه ارامنه بسیاری برای زیارت آن به این روستا سفر می‌کنند. قره کلیسا معماری بی‌نظیری دارد و از مهم‌ترین شاخصه‌های منحصربه‌فرد آن، تزئین دیوارها با تصاویر داستان‌هایی از شاهنامه فردوسی است. ارامنه معتقدند این کلیسا بر قبر یکی از حواریون مسیح ساخته شده است.
کلیسای استپانوس مقدس (سنت استفان)
کلیسای سنت استپانوس یا استپانوس مقدس در استان آذربایجان شرقی و در ۱۷کیلومتری شهر جلفا در منطقه صومعه سرخ (قزل وانک) قرار دارد. کلیسای سنت استپانوس مقدس دومین کلیسای مهم مسیحیان شاخه گریگوری بعد از قره‌کلیسا است. این بنا در قرن نهم میلادی ساخته شد، 
اما به‌دلیل زلزله خسارت‌های بسیار دید و در دوران صفویه مرمت و بازسازی شد. این کلیسا همزمان با قره‌کلیسا ساخته شده و سبک معماری آن تلفیقی از شیوه‌های مختلف معماری اورارتو، اشکانی و رومی است.
کلیسای زور زور (مریم مقدس)
ساخت کلیسای زور زور در سال۱۲۹۸ میلادی توسط اسقف اعظم سنت تادئوس به نام زکریا آغاز شد و به یکی از مراکز آموزش مذهبی، فرهنگی و ادبی ارامنه تبدیل شد. ساخت کلیسای زور زور در سال۱۳۱۴ میلادی پایان یافت. این کلیسا تا اوایل قرن هفدهم و در طول جنگ‌های ایران و عثمانی به فعالیت خود ادامه داد، اما از آن زمان به بعد رها و منسوخ شد. سال۱۹۸۸، احتمال غرق شدن کلیسا در سد بارون مطرح شد و سازمان میراث فرهنگی با همراهی این ساختمان تاریخی را به‌طور کامل جابه‌جا کرد.
کلیسای چوپان (آندره ورتی مقدس)
کلیسای چوپان یک بنای دوره صفوی است که در جلفا و در کنار رود ارس درست در مسیر کلیسای سنت استپانوس قرار دارد. این کلیسا از آن جهت کلیسای چوپان نام گرفته که در چراگاه منطقه دره شام بنا شده بود و محل عبادت چوپان‌های ارمنی این منطقه بود. روایت دیگری وجود دارد که براساس آن، این کلیسا از آن جهت که توسط ۲برادر چوپان ساخته 
شده است به این نام شناخته می‌شود. این کلیسا در سال۱۵۱۸ میلادی احداث و در سال۱۸۳۶ میلادی بازسازی شده است. کلیسای چوپان در زبان محلی به «ناخیرچی» مشهور است.
