زنگ خطر گورستانهای تاریخی کشور به صدا درآمده است. قبرستان دارالسلام شیراز، خالدنبی و گورستان تاریخی شهریری اردبیل درحالی در آتش بیتوجهی میسوزند که براساس آمارها، ۱۳۵۵ گورستان تاریخی در کشور به ثبت ملی رسیده است که از این تعداد تنها ۱۳ گورستان دارای عرصه و تعیین حریم شدهاند.
به گزارش صدای میراث، کارشناسان میراث فرهنگی ایران از گورستانهای تاریخی به عنوان یکی از ثروتهای فرهنگی کشور نام میبرند. ثروتی که هماکنون کشورهای توسعه یافته همچون فرانسه در گورستان پرلاشز با بهرهگیری مناسب از ظرفیتهای آن، به عنوان ابزاری برای گردشگری و معرفی جاذبههای فرهنگی کشورشان بهره میبرند. با وجود الگوهای موجود در دیگر کشورها، مهمترین گورستانهای تاریخی ایران اما همچنان با چالش حفاری غیرمجاز، آتشسوزیهای گسترده و شهرکسازی مواجه هستند.
آنطور که کارشناسان به صدای میراث میگویند، درحال حاضر تنها ۱۳ گورستان تاریخی از ۱۳۵۵ گورستان ثبت شده در فهرست آثار ملی تعیین عرصه و حریم شده است و این اتفاق زنگ خطر گورستانهای تاریخی ایران را به صدا درآورده است. چرا که با وجود تعیین حریم همین ۱۳ گورستان تاریخی نیز بارها با تخریب گورستانها و تبدیل آنها به زمینهای هموار برای شهرکسازی مواجه هستیم.
«محمدسپنجی» کارشناس میراث فرهنگی در بخش تعیین عرصه و حریم آثار تاریخی کشور وضعیت حرایم گورستانهای تاریخی کشور را مناسب ارزیابی نمیکند. او به صدای میراث میگوید: گورستانهای تاریخی که تعداد آنها به ۱۳۵۵ محوطه میرسد به دلیل نداشتن عرصه و حریم مصوب دچار چالشهای جدی هستند.
به گفته او، تعیین حریم ۱۳ گورستان تاریخی از ۱۳۵۵ گورستان ثبت شده نشان از آن دارد که تنها ۹۶ صدم درصد از گورستانهای تاریخی تعیین حریم شدهاند و این رقم حتی به یک درصد هم نمیرسد.
سپنجی معقتد است، بیشترین آمار گورستانهای تاریخی مربوط به آذربایجانشرقی، سیستانوبلوچستان، فارس و گیلان است. با این حال به گفته برخی فعالان میراث فرهنگی در این استانها حتی همین گورستانهای تاریخی نیز وضعیت مناسبی ندارند و بارها مورد تعرض قرار گرفتهاند.