میراث‌فرهنگی استان فارس؛ از تهدید دلسوزان میراث تا پوشاندن نقش برجسته ۱۸۰۰ ساله با یونولیت برای حفاظت

میلاد وندائی

باستان‌شناس

صدای میراث: دستگاه‌های دولتی هر یک، به نوبه خود وظیفه‌ای دارند. سازمان میراث‌فرهنگی نیز یکی از دستگاه‌های دولتی است که نه به شکل وزارت‌خانه که به صورت معاونت ریاست‌جمهوری در ساختار دولت فعالیت می‌کند.

مهمترین وظیفه این سازمان نیز حفظ و حراست از آثار باستانی، میراث تاریخی ملموس و ناملموس در گستره ایران است. هر چند طی یک دهه گذشته وظایف گردشگری و صنایع‌دستی نیز به این مجموعه افزوده شد، اما می‌توان شاخص‌ترین وظیفه دستگاه میراث‌فرهنگی کشور را در حوزه میراث‌فرهنگی خلاصه کرد.

اداره میراث‌فرهنگی استان فارس اما گویا مسیری بر خلاف تعریف وظیفه کاری سازمان میراث‌فرهنگی کشور در پیش گرفته است. هر روز خبری ناگوار از این استان و نوع مدیریت بر میراث‌فرهنگی این استان به گوش می‌رسد؛ تا آنجا که اگر سازمان میراث‌فرهنگی زیرمجموعه نهاد ریاست‌جمهوری نبود شاید انعکاس خبرهای نامناسب از وضعیت میراث‌فرهنگی استان فارس کافی بود تا اگر این سازمان وزارتخانه شده بود و علی اصغر مونسان وزیر میراث بود، پای او را به دلیل مدیریت نامناسب میراث فرهنگی در استان فارس و افتضاحات میراثی در این استان به استیضاح مجلس می‌کشاند.

دیروز پس از مشکلاتی که طی‌ ده روز گذشته در استان فارس رخ داده بود و تلاش‌ها برای کنار گذاشتن دکتر عسگری چاوردی -باستان‌شناسی که ۸ سال برای ثبت جهانی محور ساسانی فارس تلاش کرد- از مدیریت پایگاه میراث‌جهانی محور ساسانی فارس آغاز شده بود و هیچ توجهی نیز از سوی اداره میراث فرهنگی استان فارس به رفع این مشکل و حتی کنشگری‌ دلسوزان میراث‌فرهنگی در جلوگیری از کنار گذاشتن دکتر عسگری چاوردی از مدیریت پایگاه میراث جهانی محور ساسانی نشد، که با به وجود آمدن فضای امنیتی از سوی حراست اداره کل میراث فرهنگی استان فارس در پی درج خبر آغاز تلاش‌ها برای کنار گذاشتن دکتر عسگری چاوردی از پایگاه میراث جهانی محور ساسانی فارس که در صدای میراث منتشر شد، همچنین تمهیداتی که از سوی یگان حفاظت اداره کل میراث فرهنگی استان فارس اتخاذ شد، به جای رسیدگی به مشکلات یاد شده، دلسوران میراث را ترساندند که دیگر در مورد برکناری آقای چاوردی سخن نگویند.

اما حالا در دسته گل جدید، دیشب تصاویری از نقش برجسته اردشیر بابکان در فیروزآباد فارس منتشر شد که گویای عدم تعهد و تخصص در اداره کل میراث‌فرهنگی استان فارس است. در بدنه اداره کل میراث‌فرهنگی استان فارس کارشناسانی وجود دارند که به رفتار صورت گرفته با نقش برجسته اردشیر بابکان و پوشاندن این اثر باستانی با یونولیت مخالف بودند اما باز هم به تخصص آن‌ها بهاء داده نشد.

اداره میراث‌فرهنگی استان فارس در اقدامی عجیب برای حفاظت از نقش برجسته «دیهیم ستانی اردشیر» در فیروزآباد روی این اثر را با یونولیت پوشاندند تا بتوانند بزعم خود از این اثر تاریخی در انفجارهای عملیات راه سازی در این محور حفاظت کنند!

دوستداران میراتث‌فرهنگی حالا در اعتراض به این شیوه حفاظت از یک اثر تاریخی از اداره کل میراث‌فرهنگی استان فارس می پرسند اگر نخواهیم اقدامات اینچنینی برای حفاظت از یک اثر ارزشمند باستانی انجام دهید باید چه کسی را ببینیم!!؟؟

بیش از ۱۸۰۰ سال است که نقش برجسته دیهیم ستانی اردشیر در فیروزآباد فارس سالم مانده است، اما گویا مدعیان حفاظت از آثار تاریخی در استان فارس، چشم دیدن این اثر را ندارند و در کنار خشک شدن رودخانه تاریخی تنگاب، نقش برجسته‌ها و آثار واقع در این منطقه آن هم در سالی که این اثر نیز در میان دیگر آثار محور ساسانی فارس در یونسکو به ثبت رسیده است نابودی آثار تاریخی این محور برایشان ارجح تر است.

نقوش برجسته ساسانی در این محوطه و آثار شاخصی همچون کاخ فیروزآباد و شهر گور و دیگر آثار در فیروزآباد عاملی شد تا فیروزآباد فارس عنوان نخستین پایتخت ساسانیان را به خود اختصاص بدهد و از این پتانسیل برای برای رونق بهینه گردشگری با تمرکز بر توسعه پایدار استفاده شود.

اما گویا حالا نیز در شیوه حفاظت از نقش برجیته دیهیم ستانی اردشیر نقشه راهی همچون دیگر اقدامات اداره کل میراث فرهنگی استان فارس در حفاظت از آثار تاریخی این استان وجود ندارد.