تنها موزه کودکی ایران مستاجر است/تجربه کودکی از دوره ایلامی و عصر هخامنشی تا عصر حاضر در «موزه کودکی ایرانک»

مریم جلیلوندفرد؛

خبرنگار

صدای میراث: تنها موزه کودک پایتخت که به «موزه کودکی ایرانک» شهرت دارد، در طبقه همکف ساختمان اسناد و آرشیو ملی ایران میزبان آثاری از دوران کودکی است. آثاری که از گهواره تا پایان دوره کودکی را شامل شده است. از تاریخ ادبیات کودک در شاهنامه فردوسی تا نمایش آثار از مولاژ کودکی در دوره هخامنشی و ساسانی  تا دوره اسلامی، آثاری از دوران کودکی در گهواره تا مدرسه و از نوستالژی‌های کودکی برای بزرگسالان تا وسایل کاربردی برای کودکان از بدو تولد تا دوران نوجوانی، همگی کودک درون هر بیننده بزرگسالی را بیدار می‌کند و حسی غریب به بزرگسالان هدیه می دهد.

تنها موزه تخصصی کودک ایران اما تنها برای کودکی نیست و بخش‌هایی از آن مختص کودکان طراحی شده است. به همین خاطر است که خانواده‌ها می توانند بدون دغدغه کودکانشان را به بازدید این موزه ببرند و هم نوستالژی‌های کودکی خود را به خاطر آوردند و هم فضای برای ماندگاری کودک و آموزش برای کودک مهیا کنند.

موزه کودکی ایرانک اما هنوز پس از سال‌ها تاسیس، مستاجر دستگاه‌ها و نهادهای مختلف است. این موزه حالا نگران اخراج از ساختمان اسناد و آرشیو ملی در تاریخ سر رسید اجاره مکان است. نگرانی مسئولان موزه افزایش اجاره بهای ملک و ناتوان در پرداخت این اجاره است.

موزه کودک رکورد ۶ هزار بازدید کننده را در سه ماه نخست آن سال که کرونا به ایران رسید را در دوره فعالیت خود شکست. اما دوره کرونا و بعد حوادث داخلی ایران این موزه را همانند سایر موزه‌های کشور خالی از بازدیدکننده کرد.

هزاران قطعه شیء از ابزارهای دوران کودکی در دوره باستان تا عصر حاضر در ویترین‌های این موزه چیده شده است که خود بیانگر تاریخ کودکی در ایران است. موزه کودک به اندازه‌ای جذابیت دارد که بزرگسالان را نیز به بازی‌های کودکانه وادار می کند و بدون آن که خود بدانند به دوران کودکی‌شان سفر می‌کنند و ترانه‌های کودکی را با همراهی راهنماها و مدیران این موزه با صدای بلند زمزمه می کنند.

این موزه حالا در فکر اسکان مداوم است. مدیران موزه به صدای میراث گفته‌اند که رایزنی‌هایشان با شهرداری تهران و دیگر دستگاه‌ها برای اختصاص یک مکان دائمی به تنها موزه تخصصی کودک در ایران به نتیجه نرسیده است و از تقاضایشان از سازمان زیباسازی شهرداری تهران برای اسکان بلندمدت در یکی از مکان های فرهنگی متعلق به شهرداری تهران خبر می‌دهند که بدون نتیجه مانده است.

موزه کودک جوایز موزه‌ای را نیز در چند دوره کسب کرده است. این موزه با اجرای موسیقی و نمایش تنها موزه‌ای است که به درد کودکان تهرانی می‌خورد و می‌تواند کودک را در زندگی شلوغ امروزی فارغ از تمامی مسایل بزرگترها به کودکی وادار کند. چنان جذاب است که کودک و والد را به سایه بازی ترغیب می‌کند و چنان اهمیت دارد که آموزش به کودکان را با اجرای خیمه شب بازی، از نمایش‌های کهن ایرانی به انجام می‌رساند.

در یک کلام موزه کودک یک موزه تاثیرگذار برای والد و کودک است. موزه‌ای که می تواند در صورت برخورداری از یک مکان دائمی از رنج جابه‌جایی در امان بمان و تبدیل به یکی از مکان‌های شلوغ گردشگری ایران شود. این موزه تمام تلاش خود را برای آموزش کودک به انجام رسانده است. همچنین آموزش غیرمستقیم برای بزرگترها در حوزه رفتار با کودک دارد. مکانی که در تاثیرگذاری در حوزه کودک حرف اول را در پایتخت ایران می‌زند اما هیچ حمایتی از سوی دستگاه‌ها و متولیان فرهنگی نمی‌شود.

این موزه مملو از عروسک‌های مختلف و اسباب بازی‌های دوران کودکی در دوران مختلف تاریخی است. موزه کودکی ایرانک، موزه ای است که حتی به مردم شناسی کودک و مراقبت از کودکان در دوره‌های تاریخی پرداخته و دوره‌ها را برای بازدیدکنندگان طراحی و احیائ کرده است. تاریخ آموزش کودک، تاریخ ادبیات کودک در ایران، پوشاک و پاپوش‌ها و سازها و بازی‌های مختص به کودکان در دوره‌های مختلف تاریخی در موزه کودکی ایرانک هر بیننده بزرگسالی را به اوان کودکی خود می‌برد و ذهن بازدیدکننده را در دوره های مختلف تاریخی میخکوب می‌کند.

فرزانه طاهری رئیس موزه کودک در جمع خبرنگاران اعلام کرد: از سال ۹۸ موزه کودک از کاخ نیاوران به ساختمان اسنادملی منتقل شد و در زمان حضور این موزه در نیاوران، موزه کودک تنها در قالب نمایشگاه و نه در قالب مشارکت کودک و والدین در برنامه‌های این موزه فعالیت می‌کرد. پیش از کرونا شش هزار بازدید از موزه کودک در سه ماه نخست سال ثبت شد. اما وقتی کرونا شیوع پیدا کرد، بازدید از موزه هم فراموش شد. مشکل اصلی ما نبود یک مکان دائمی برای موزه کودک است که ناچار هستیم هر سال جابه‌جایی را تجربه کنیم که نه برای آثار که برای بازدیدکنندگان نیز مناسب نیست.

پیشنهاد ویژه صدای میراث بازدید از موزه کودک در ساختمان اسناد و آرشیو ملی ایران است و این اطمینان را به خانواده‌ها می‌دهد که نه تنها والدین که کودکان نیز دست پر از این موزه به خانه می روند. این موزه حتی کلاس‌های آموزشی متنوع برای کودکان تدارک دیده است که والدین می‌توانند کودکان خود را برای حضور در کارگاه‌های متنوع این موزه که سرشار از آموزش با بازی و موسیقی است ثبت نام کنند. علاقمندان می‌توانند با کلیک بر روی لینک موزه کودکی ایرانک از برنامه‌های موزه و زمان بازدید و کلاس های متنوع آن مطلع شوند.