مریم جلیلوندفرد؛
خبرنگار
صدای میراث: باغستان سنتی قزوین که نظام کشاورزی و آبیاری آن هنوز به شیوه سنتی هزار سال قبل انجام می شود، به دلیل کم آبی و سرقت محصول و درختان با تهدید جدی مواجه است.
به گزارش صدای میراث، باغستان سنتی قزوین بیش از هزار سال قدمت دارد و از ۷۰ سال قبل که نظام توسعه شهری در کشور آغاز شد، باغستان ۴ هزار هکتاری قزوین بیش از ۱۲۰۰ هکتار از وسعت خود را از دست داد و حالا براساس آنچه باغداران این باغستان به صدای میراث خبر داده‌اند، به دلیل کم آبی و خشکسالی امسال ۴۰ درصد این پهنه کشاورزی سنتی ثبت ملی شده کشور رنگ آب به خود ندیده است.
براساس این گزارش و بر پایه اعلام کشاورزان و باغداران باغستان سنتی قزوین به صدای میراث، ۹۰ درصد درختان بادام و زردآلوی این باغستان که وسعت زیادی را به خود اختصاص داده‌اند، در حال خشکیدن هستند.
باغداران سنتی قزوین به صدای میراث گفته‌اند که غیر از کم آبی، امنیت باغستان سنتی قزوین به دلیل ورود سارقین به این پهنه ثبت ملی شده برای قطع درختان و سرقت محصولات و دریچه‌های آب به خطر افتاده و باید فکری برای حفاظت از باغستان ثبت ملی شده قزوین کرد.
۲۶ تا ۲۷ شهریور ماه جاری کارشناسان و ارزیابان سازمان هانی غذا برای بررسی ثبت 
جهانی کشاورزی سنتی قزوین به این شهر سفر می‌کنند تا موافقت خود با پرونده ثبت جهانی میراث کشاورزی قزوین را با تکیه بر باغستان سنتی این شهر اعلام کنند. با ثبت جهانی باغستان سنتی قزوین چهارمین میراث کشاورزی ایران پس از ثبت جهانی انجیر استهبان، انگور ملایر، گردوی تویسرکان در سازمان جهانی غذا به عنوان میراث کشاورزی جهانی ثبت می‌شود.
در این شرایط باغداران سنتی قزوین به صدای میراث گفته اند که امسال تنها ۲۵ درصد آب، آن هم از طریق کانال آب طالقان به باغستان قزوین منتقل شد و ۴۰ درصد این باغستان رنگ آب به خود ندیده است. در حالی که سال گذشته ۳۰ درصد آب باغستان از کانال آب طالقان تامین شده بودف اما بارندگی در سال‌های گذشته موجب شده بود که باغستان سنتی قزوین تنش آبی را پشت سر بگذارد. اما امسال خشکیدگی درختان و از دست رفتن محصولات کشاورزی به دلیل نبود آب کاملا مشهود است.
نظام آبیاری باغستان سنتی قزوین از ۷۰۰ سال قبل در طوماری که حمدالله مستوفی برای رساندن آب به باغات این باغستان نوشت تاکنون هیچ تغییری نداشته است. در این طومار باغستان سنتی قزوین به قطعات و بلوک‌های مشخص تقسیم شده و هر محله باغستان نظام آبیاری مشخص دارد. حتی در این طومار آمده است که سهم آب هر محله چقدر است و کدام باغ باید ابتدا آبیاری شود.
برخی باغداران در باغستان سنتی قزوین همچون آقای تدین از مشهورترین باغداران باغستان سنتی قزوین به صدای میراث گفته‌اند که باغستان سنتی قزوین باغات پسته زیادی دارد که محصول آن در جهان شناخته شده بود و تا ۴ سال قبل نیز در بازار پسته داخل 
میدان دار بود، اما حالا برغم آن که گونه مقاوم در برابر خشکسالی است به دلیل کال چینی پسته کرمان در حال از دست دادن بازار است.
به گفته کشاورزان باغستان سنتی قزوین، مالکیت باغستان حقیقی است و برخی مالکین از یک تا صد قطعه باغ در این باغستان دارند. اما نسل جدید به دلیل آن که تمامی فعالیت کشاورزی در باغستان کاملا سنتی و به شیوه همان ۷۰۰ تا هزار سال قبل و به سختی انجام می‌شود، تمایلی به فعالیت در لاین بخش ندارند.
تدین باغدار باغستان سنتی قزوین به صدای میراث می‌گوید: فعالیت در باغستان ثبت ملی شده قزوین کاملا سنتی است. هرس درختان و برداشت محصول سنتی است و حتی تراکتور هم برای شخم زدن زمین به این محدوده وارد نمی‌شود و این فعالیت هم کاملا دستی انجام می‌شود. مهمتر آن که کود و سم به درختان باغستان زده نمی‌شود و محصولات باغستان سنتی قزوین کاملا ارگانیک است.
به گفته این باغدار، به دلیل آن که باغستان سنتی قزوین از هزار سال قبل تاکنون بدون حصار مانده است، معتادان و سارقین در این باغستان بیتوته می‌کنند و شب‌ها اقدام به سرقت دریچه‌های آب، دزدیدن محصولات، مصرف مواد مخدر و حتی قطع و سرقت درختان برای فروش به عنوان هیزم می‌کنند.
به گفته او، پیشتر سارقان چوب برای قطع درختان از اره برقی استفاده می‌کردند اما چون این ابزار صدای زیادی دارد حالا شبانه و با اره دستی به جان درختان باغستان می‌افتند تا درختان را به عنوان هیزم بفروشند.
