صدای میراث: حفاران غیرمجاز جمعه گذشته با دستبرد به یک محوطه باستانی در بیضا شیراز در استان فارس، ۶۰۰ سکه تاریخی متعلق به دورههای مختلف تاریخی را از درون یک محوطه باستانی بیرون کشیدند و حالا در تلاش برای فروش این محموله به قاچاقچیان اشیای تاریخی هستند.
این نخستین خبر از فعالیت جدی قاچاقچیان اشیای تاریخی پس از انتشار خبر کشف محموله قاچاق اشیای تاریخی ایران در فرودگاه امام خمینی(ره) است که نشان می هد بازار زیرزمینی اشیای تاریخی کشور با گذشت چندین ماه از کشف این محموله و دستگیری قاچاقچیان اشیای تاریخی بار دیگر فعال شده است.
منابع محلی به صدای میراث خبر دادهاند که دو نوجوان ۱۷ ساله با انجام کاوش غیرمجاز تعداد ۳۸۰ سکه سلوکی، ۹۷ سکه از دوران اسکندر مقدونی، ۱۹ سکه هوورز متعلق به دوره یکی از شاهنشاهان پارسی در شیراز و ۱ سکه مازه متعلق به مازایوس، یکی از ساتراپهای هخامنشی و ۲ سکه فنیقی که از معروفترین سکههای پر طرفدار در اشیای باستانی است را از یکی از محوطههای باستانی بیضا بیرون کشیدهاند و تا امروز ۶ خریدار آثار باستانی در شیراز به آن ها مراجعه کردهاند تا این محموله غیرمجاز فرهنگی را با ارقام متفاوت خریداری کنند.
سکههای یک میلیارد تومانی در جیب قاچاقچیان
پیگیریهای صدای میراث از منابع محلی دوستدار میراث فرهنگی در شیراز مشخص کرد که سکههای سلوکی متعلق به سلوکوس اول است که طرح یک فرشته بر پشت این سکه بیانگر تعلق این سکهها به بنیانگذار سلوکیها است و البته که به دلیل کمیاب بودن آن، خریداران بسیار دارد. این سکه در بازار خریدوفروش اشیای تاریخی به سکه «سلوکوس شاخدار» و یا «سلوکوس کلاه خودی» مشهور است.
همچنین سکههای اسکندر نیز که رایجترین و پرطرفدارترین سکههای دوره مقدونی است و متعلق به پادشاهی است که امپراطوری هخامنشیان در ایران را پایان داد از دیگر اشیای به دست آمده از حفاری غیرمجاز این دو نوجوان ۱۷ ساله است که حالا در جستجوی مشتری برای آنها هستند.
سکههای«هورز» نیز متعلق به دوران فرمانروایی یک پادشاه محلی در شیراز فارس است که به شدت کمیاب است و خریداران بسیاری در بازار زیرزمینی اشیای تاریخی دارد.
صدای میراث به نقل از منابع محلی دریافته است که سکههای «مازه» به دست آمده در این حفاری غیرمجاز هم متعلق به «مازایوس» از ساتراپهای هخامنشی است که فرمانروای آن به هخامنشیان خیانت کرد و در شکست آنها با اسکندر مقدونی همراه شد.
تنها سکه فنیقی موجود در اشیای تاریخی به دست آمده از محوطه تاریخی بیضا در استان فارس نیز که با عنوان «آتنا جغدی» شهرت دارد یکی از معروفترین سکههای پر طرفدار در بازار زیرزمینی اشیای تاریخی است.
صدای میراث دریافته است که قیمت هر عدد سکه هورز در بازار بینالمللی اشیای تاریخی ۲۰ هزار دلار است و بدین ترتیب ۱۹ سکه هورز موجود در محموله غیرمجاز فرهنگی در اختیار حفاران غیرمجاز شیراز، ۳۸۰ هزار دلار معادل ۱۹ میلیارد تومان در بازار جهانی خرید و فروش اشیای تاریخی معامله میشود.
چه کسانی برای خرید سکهها درخواست دادهاند؟
براساس اطلاع صدای میراث از منابع محلی، روز جمعه حفاری غیرمجاز در محوطه باستانی بیضاء حوالی شهرستان سپیدان استان فارس انجام شده و حفاران توانسته اند روز یکشنبه این محموله را به بازدید نخستین خریدار در بازار زیرزمینی اشیای تاریخی برسانند. تاکنون نیز پسر یکی از مشهورترین فعالان ایرانی بازار زیرزمینی اشیای تاریخی که در کشورهای حاشیه خلیج فارس سرگرم خرید و فروش آثار تاریخی ایران و عرضه آنها در بازار بینالمللی است، برای بازدید این محموله از دوبی به ایران آمده است.
صدای میراث همچنین به نقل از منابع محلی که از دوستداران میراث فرهنگی هستند، دریافته است که تاکنون یک خریدار از تهران، دو خریدار از شیراز، دو خریدار از کرمانشاه این محموله غیرمجاز فرهنگی را برای خریداری بازدید کردهاند. اما نکته جالب آن که یکی از قاچاقچیان اشیای تاریخی معروف ایران با نام مستعار «ساسان» که در شیراز فعالیت دارد نیز به بازدید از این محموله رفته است.
براساس اطلاعاتی که منابع محلی دوستدار میراث فرهنگی در اختیار صدای میراث قرار دادهاند تا لحظه تنظیم و انتشار این گزارش خریدارانی از دوبی و بحرین نیز برای خرید سکههای در اختیار حفاران غیرمجاز محوطه باستانی بیضا درخواست دادهاند اما هنوز این محموله به فروش نرفته است.
براساس اظهارات منابع خبری صدای میراث در شیراز، برخی قاچاقچیان اشیای تاریخی که ردپای آنها در محموله اشیای زرین نکاء که پیشتر گزارش آن با عنوان «گنجینه ۵ هزار ساله نکاء از مازندران تا تهران» منتشر شده بود به عنوان مشتری این آثار برای بازدید از سکههای نایاب و کمیاب موجود در این محموله درخواست دادهاند.
انتقاد از میراث فرهنگی فارس
دوستداران میراث فرهنگی در شیراز به صدای میراث گفتهاند که اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایعدستی استان فارس، محوطههای تاریخی این استان را به حال خود رها کرده و حفاری های غیرمجاز در این محوطه ها به راحتی در حال انجام است.
منابع محلی صدای میراث با انتقاد از شیوه مدیریت استانی میراث فرهنگی در فارس، اداره کل میراث فرهنگی استان فارس را متهم اصلی در افزایش حجم حفاری های غیرمجاز دانستهاند که با بی توجهی و جدی نگرفتن حفاظت از محوطههای تاریخی و باستانی این استان، شرایط را برای حفاران غیرمجاز فراهم کرده است.
به گفته آنها، مراقبت و حفاظت از آثار محوطههای باستانی استان فارس که مملو از آثار و اشیای تاریخی است به خوبی انجام نمیشود و در این شرایط حفاران غیرمجاز به راحتی به محوطههای باستانی این استان بویژه در شهر بیضا در اطراف شیراز دستبرد میزنند و بدون نگرانی به دنبال مشتریان داخلی و خارجی برای فروش اشیای تاریخی غارت شده از محوطههای تاریخی فارس هستند.